امام مهدی عجل الله تعالی فرجه
محمد بن حسن(عج) (متولد ۲۵۵ق)، شناخته‌شده با عناوینی از جمله امام مهدی، امام زمان و حجت بن الحسن، دوازدهمین و آخرین امام شیعیان امامی است که دوره امامتش پس از شهادت امام حسن عسکری(ع) در سال ۲۶۰ قمری آغاز شد و تا پس از ظهور او در آخرالزمان ادامه خواهد داشت. به باور شیعیان، او همان مهدی موعود است که پس از دوره طولانی غیبت، ظهور خواهد کرد.;">بر اساس منابع شیعه، حکومت عباسی در دوره امامت امام حسن عسکری(ع) درصدد یافتن فرزند وی به عنوان مهدی و جانشین پدر بود و از این رو تولد امام زمان مخفی نگه داشته شد و جز چند تن از یاران خاص امام یازدهم شیعیان کسی او را ندید. از این جهت پس از شهادت امام عسکری(ع)، بسیاری از شیعیان دچار تردید شدند و فرقه‌هایی در جامعه شیعه پدید آمد و گروهی از شیعیان، از جعفر کذاب، عموی امام زمان، پیروی کردند. در این شرایط توقیعات امام زمان که عموماً خطاب به شیعیان نوشته می‌شد و توسط نائبان خاص به اطلاع مردم می‌رسید، موجب تثبیت دوباره تشیع گردید؛ تا جایی که در قرن چهارم هجری از میان فرقه‌هایی که پس از امام یازدهم از شیعه منشعب شده بودند، تنها شیعه دوازده‌امامی باقی مانده بود.
امام زمان پس از شهادت پدرش، در غیبت صغری به سر برد و در این مدت به واسطه چهار نائب خاص با شیعیان ارتباط داشت. با آغاز غیبت کبری در سال ۳۲۹ق، ارتباط مردم با امام زمان(عج) از راه نایبان خاص نیز پایان یافت. در اعتقاد شیعیان، مهدی(عج) زنده است تا زمانی که به همراه حضرت عیسی(ع) ظهور کند. علمای شیعه درباره دلایل و جزئیات عمر طولانی امام زمان، تبیین‌هایی ارائه کرده‌اند.
به اعتقاد شیعیان، حجت بن الحسن(عج) در آخرالزمان ظهور می‌کند و به همراه یارانش حکومتی جهانی برپا می‌سازد و دنیا را که پر از ظلم و ستم شده است، آکنده از عدل و داد می‌نماید. در روایات اسلامی، توصیه مسلمانان به انتظار فرج مورد تأکید فراوان قرار گرفته و شیعیان این روایات را به معنای انتظار ظهور امام زمان می‌دانند.
تفاسیر شیعه با اتکا به روایات معصومان، پاره‌ای از آیات قرآن کریم را درباره امام زمان دانسته‌اند. روایات بسیاری از ائمه درباره امام زمان، زندگی و غیبت و حکومت او نقل شده و کتاب‌های حدیثی فراوانی با هدف نقل این روایات نوشته شده است. علاوه بر کتب حدیثی، آثار بسیاری تألیفی و تحلیلی نیز درباره امام زمان نگاشته شده است.
اهل سنت با استناد به منابع روایی خود، مهدی را منجی آخرالزمان می‌دانند و او را از نسل پیامبر(ص) تلقی می‌کنند، اما با این حال بسیاری از آنها معتقدند که او در آخرالزمان متولد خواهد شد. در این میان برخی از علمای اهل سنت همچون سبط بن جوزی و ابن طلحه شافعی، همانند شیعیان معتقدند مهدی موعود همان فرزند امام حسن عسکری است.
ادعیه و اذکار فراوانی برای ارتباط با امام زمان در عصر غیبت نقل شده است؛ مانند دعای عهد، دعای ندبه، زیارت آل یاسین و نماز امام زمان. بر اساس برخی احادیث، دیدار با امام زمان در عصر غیبت نیز ممکن است و برخی از عالمان شیعه در کتاب‌های خود حکایت‌هایی را از دیدار برخی افراد با امام زمان ذکر کرده‌اند.
اماکن بسیاری در نقاط مختلف به امام زمان منسوب شده است؛ از جمله سرداب غیبت در سامرا، مسجد سهله در کوفه و مسجد جمکران در قم.
